Oorlogsfilm ‘Betuwe44’ over vergeten stuk Nederlandse WOII-geschiedenis
Première 2020 in expositie Vrijheidsmuseum
Door coronamaatregelen moesten de opnames worden stilgelegd, maar in 2020 konden we toch nog de korte film 'De Verzoening' maken. Deze shortfilm draaide in het Vrijheidsmuseum in Groesbeek als onderdeel van de expo ' De Tweede Wereldoorlog in Films'. Naast originele scripts, kostuums en props uit Hollywoodfilms, waren onze shortfilm, objecten van de filmset en een behind-the-scenes film te zien. Even was onze film te zien naast klassiekers als A Bridge Too Far en Zwartboek tot recentere producties zoals Inglourious Basterds, Unsere Mütter, unsere Väter en Dresden.
Daarna draaide de shortfilm in 2020 ook op het Leids Internationaal Filmfestival.
Shortfilm 'De Verzoening'
'De Verzoening' gaat over een waargebeurde ontmoeting tussen een geallieerde Amerikaanse Luitenant en een Duitse kapitein in oktober 1944 tussen het Gelderse Huissen en Bemmel. Tijdens een herfstnacht in oktober 1944 zocht een Duitse patrouille een weg naar de Amerikaanse linies. De Duitsers kwamen echter in een hinderlaag terecht van G-company van de het Amerikaanse 508e parachutisten regiment in een boomgaard. Alle dertig Duitsers werden gedood, op één na. Deze zwaargewonde soldaat smeekte in het Engels om zijn leven en dit leidde tot een indrukwekkend gesprek, waar Johannes Crekel toeschouwer bij was.
Filmverhaal speelfilm 'Betuwe 44'
Bovenstaande scenes vormen een deel van het grote filmverhaal dat we willen realiseren. Hoofdpersoon is Johannes Crekel, een lokale dorpsbewoner, die deze gevaarlijke tijd tijdens de Tweede Wereldoorlog moet doorkomen om te proberen zijn familie en de overblijfselen van zijn dorp veilig te stellen. Realiseert hij zich dat zijn lot gebaseerd zal zijn op zijn keuze tussen gerechtigheid en wraak? Zal hij in staat zijn om de chaos opzij te duwen en de juiste keuzes te maken?
Hoewel Johannes Crekel een fictief karakter is, baseren we de namen, gebeurtenissen en omstandigheden op waargebeurde verhalen. We vertellen het verhaal vanuit het perspectief van Johannes om te laten zien hoe deze tijd was voor een doorsnee dorpsbewoner en de vele verschrikkingen die in de Betuwe gebeurden van september 1944 tot het einde van de oorlog. Daarmee kiezen we er bewust voor om in de film niet alleen het militaire perspectief te verbeelden, maar juist ook de ervaringen van de bewoners van de Betuwe.
Vergeten stuk Nederlandse oorlogsgeschiedenis
Na het mislukken van operatie Market Garden in september 1944 volgde een periode van zes maanden van intense gevechten tussen de geallieerden, die Nijmegen bevrijdden, en de Duitsers die weigerden hun greep op Arnhem op te geven. Voor velen is het een onbekend stuk uit de Nederlandse oorlogsgeschiedenis. Tussen deze steden werden bewoners van de landbouwregio de Betuwe gevangen in het kruisvuur en expres onder water gezet land. Zij moesten huis en haard verlaten, of juist militairen terzijde staan bij de aanvoer van voedsel en middelen.
Waargebeurde elementen in de film
De setting van het verhaal is waargebeurd, bijvoorbeeld het zogenoemde ‘Manneneiland’: de enclave mannen, burgers en militairen, die nabij Lent achterbleef toen het gros van de vrouwen en kinderen werd geëvacueerd. Of de onderwaterzetting, ook wel bekend als ‘Operatie Ooievaar’. Het doorbreken van dijken in de Betuwe in december 1944, zorgde ervoor dat het land onder water stond. Van Kleef in Duitsland tot aan het Amsterdam-Rijnkanaal. De slag bij kasteel Hemmen en Zetten willen we belichten en het bombardement van Huissen zal een plekje krijgen.
Filmmaker Bram van Workum: ‘een verhaal dat verteld moet worden’
Bram van Workum, regisseur en eigenaar AC Films, is altijd gefascineerd door de Tweede Wereldoorlog. Toen hij voor enkele filmprojecten in de Betuwe was, ontmoette hij Martien van Hemmen, voorzitter van de stichting Exodus Huissen. Martien vertelde hoe de laatste oorlogswinter voor bewoners in de Betuwe was. Zo’n 40 tot 50 procent van de Betuwe is met de grond gelijk gemaakt. Maar de Betuwse oorlogswinter zit niet in het collectieve oorlogsgeheugen van Nederland.
Bram zag daar gelijk een verhaal in dat verteld moet worden. Met het overlijden van de laatste veteranen is het de taak van onze generatie om begrip voor de oorlog voort te laten bestaan. Allerlei gedocumenteerde – en dus waargebeurde- verhalen kunnen we gebruiken als decor voor de film. Bram gelooft er in dat we met een speelfilm een nieuw en ook jonger publiek kunnen bereiken, bijvoorbeeld voor de herdenking van de vrijheid in Nederland.
Partners
Martien van Hemmen, voorzitter Exodus Huissen is partner van ‘Betuwe44’. Het idee van Bram om deze verhalen in een speelfilm te verbeelden, sluit mooi aan op het doel van stichting Exodus Huissen: het blijven herdenken van de geleverde strijd en het lot van de kwetsbare burgers in de Betuwe in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog, oa door wandeltochten en herinneringslandschappen.
Naast acteurs spelen leden van verschillende re-enactmentverenigingen een rol in de film. Hun kennis en enthousiasme maken dit een film voor en door betrokken mensen.
Financiering gezocht
De productie die we voor ogen hebben, is niet zomaar gerealiseerd. Om het volledige filmproject te kunnen realiseren, is het team actief op zoek naar partners, sponsoren en fondsen. Zoals schrijvers, historici of bewoners die denken iets te kunnen bijdragen. Maar uiteraard zijn ook fondsen en andere partijen die willen helpen om deze film te financieren, zeer nodig. Wil je doneren? Kijk dan op de pagina ‘Doneer’.
Stichting Betuwe44
Om de verfilming en de financiering daarvan te realiseren, is de Stichting Betuwe44 opgericht. Deze stichting is verantwoordelijk voor het verwerven en beheren van geldmiddelen en andere bezittingen. Het bestuur van de stichting bestaat uit onafhankelijke personen.
Planning
Door corona is de planning uitgelopen. We gaan weer verder met het werven van fondsen om de rest van de film te maken. Wanneer de financiering rond is, gaat het team verder met de belangrijkste filmopnames. We werken samen met verschillende lokale overheden, als onderdeel van de herdenking van operatie Market Garden. Na de eerste presentatie, is het idee dat de film beschikbaar komt voor diverse historische en educatieve initiatieven.